ZIELENIEC – polskie Alpy

OD KILKUDZIESIĘCIU LAT JEŹDZIMY NA NARTY W ALPY, DOCENIAMY TAMTEJSZĄ NIEZLICZONĄ ILOŚĆ TRAS, WSPANIAŁE STOKI, ŚWIETNE WARUNKI. CORAZ LEPIEJ ZNAMY ZAGRANICZNE KURORTY… NIE WIEDZĄC NAWET, ŻE W POLSCE JEST MIEJSCOWOŚĆ O WYJĄTKOWYM, BO ALPEJSKIM MIKROKLIMACIE. MIEJSCOWOŚĆ BĘDĄCA NATURALNĄ KOLEBKĄ SPORTÓW ZIMOWYCH W POLSCE. MOWA O ZIELEŃCU. POSŁUCHAJCIE O WYJĄTKOWEJ HISTORII TEJ CZĘŚCI DUSZNIK-ZDROJU…

Zieleniec – kolebka narciarstwa w Sudetach
Zieleniec Ski Arena położona w Dusznikach-Zdroju to jeden z największych i najlepszych w Polsce ośrodków narciarskich. Jednym z najważniejszych atutów i czynnikiem wyróżniającym stację narciarską jest specyficzny, zbliżony do alpejskiego mikroklimat. To właśnie dzięki temu zawdzięcza swój blask, bo takich miejsc w Polsce jest niewiele.
Choć często kojarzony z odrębną miejscowością, Zieleniec jest nieco oddaloną od centrum, lecz integralną częścią uzdrowiskowego miasta Duszniki-Zdrój. Zajmuje on rozległą polanę na wschodnich stokach Gór Orlickich, na wysokości ok. 800-960 m n.p.m., co dawniej czyniło go najwyżej położoną wsią w Sudetach. Jego najbliższe otoczenie stanowią lasy i łąki o interesującej roślinności.

Jak to wszystko się zaczęło?
Zieleniec jako wieś, został założony w 1719 roku na terenie lasów królewskich, których właścicielem był Karol VI Habsburg – cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. W tym miejscu warto wspomnieć, że ziemie te aż do 1945 roku były związane z Niemcami. Początkowo nosił nazwę Grunwald. Mieszkańcy zajmowali się wtedy m.in. pasterstwem, leśnictwem czy hutnictwem.

Metamorfoza wsi
Pierwsze ślady nart pozostawił w Zieleńcu pod koniec lat 80. XIX w. Heinrich Rubartsch, który uznawany jest za prekursora popularyzacji sportów zimowych na tych terenach. Zieleniec jednak, mimo idealnych warunków terenowych i śniegowych, nie był w kręgu zainteresowania narciarzy z uwagi na problemy z dojazdem i nikłą bazą noclegową. Potęgowała to także decyzja władz pobliskiego wówczas dusznickiego kurortu, które jeszcze przed I wojną światową postanowiły na rozwój sportów zimowych, czego owocem były liczne inwestycje sportowe na terenie miasta. Z biegiem lat, narty przyjęły się natomiast jako środek lokomocji przez zaśnieżone lasy i góry. Szczególny rozwój osady jako stacji turystycznej i narciarskiej nastąpił w okresie międzywojennym. Sprzyjało temu wybudowanie tzw. Drogi Orlickiej (fragmentu Autostrady Sudeckiej), a także budowy nowoczesnego schroniska Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego. W 1928 roku założono w Zieleńcu Towarzystwo Narciarskie (Ski-Verein Grunwald), a dwa lata później kolejne – Gildię Narciarską ,,Hindenburgbaude’’

Miejsce uprawiania sportów zimowych
W latach 30. XX w. Zieleniec stał się jednym z ulubionych ośrodków sportów zimowych Śląska. Przyjeżdżali zarówno nowicjusze, jak i wprawieni narciarze. Zgodnie uznawano to miejsce, jako najpiękniejszy teren narciarski śląskich gór. W sezonie zimowym, praktycznie w każdy wolny od pracy dzień, przyjeżdżało specjalnym pociągiem z Wrocławia do Dusznik, a później do Zieleńca, kilkuset amatorów białego szaleństwa. Rok do roku odbywały się na terenie Dusznik, Zieleńca i okolicy bardzo duże zawody sportowe: długodystansowe biegi i skoki narciarskie. Kłodzkie Towarzystwo Górskie prowadziło tu bezpłatne kursy dla swojej kadry. Nieregularnie organizowane były Mistrzostwa Śląska kobiet w narciarstwie alpejskim. Od połowy lat 30. XX w. funkcjonowała skocznia narciarska (Grunwaldshanze), z której można było oddać skoki długości do 40 metrów, a także tor saneczkowy o długości ponad 2 kilometrów w dolinie rzeki Bystrzycy. Na zboczu górującej nad Zieleńcem Orlicy miała swój początek dobrze oznakowana trasa slalomowa. Do tego wszystkiego dochodziły regularnie organizowane kuligi, których trasa wiodła przez wszystkie okoliczne gospody i schroniska. Bogata była również infrastruktura turystyczna, szereg pensjonatów czy schronisk (wedle oficjalnych statystyk, Zieleniec posiadał w 1936 roku dokładnie 30 obiektów noclegowych), a także warsztatów narciarskich, w których była możliwość dopasowania oraz zakupu nart, wiązań i kijków. Tereny wokół Zieleńca nazywane były ,,Śląskim rajem narciarskim’’.

Klimat… alpejski
Klimat Zieleńca często porównywany jest z alpejskim. Jest typowo górski, ostry i hartujący, wynikający z wysokiego położenia na wschodnim zboczu gór. Góry te przewyższają sąsiednie pasma, co sprawia, że wystawione są na działanie wiatrów od północnego zachodu. Średnia temperatura roczna waha się w granicach 3-4 stopnie Celsjusza. Mrozy przychodzą z początkiem października i trzymają aż do kwietnia, zaś przymrozki zdarzają się nawet w maju. Wedle obserwacji, pierwszy śnieg spada w połowie października, a ostatnie opady notowane są na początku maja. Daje to ok. 150 dni w roku, w których leży śnieg. Dodatkowo, notowana jest tutaj, jedna z najwyższych w kraju, średnia suma opadów atmosferycznych, która przekracza 1300 milimetrów. Klimat Zieleńca ma jeszcze jedną ważną zaletę, jest ona związana z unikalnym w skali regionu układem ciśnieniowym mas powietrza, dzięki któremu ludzki organizm produkuje zwiększoną liczbę czerwonych krwinek. Poprawia to samopoczucie, pozwala szybciej się regenerować i efektywniej odpoczywać.

Stacja narciarska obecnie
Dziś Zieleniec Ski Arena to 29 kolei i wyciągów oraz trasy zjazdowe o długości ponad 22 kilometrów. Do tego dochodzi baza noclegowa na ok. 1500 osób, a licząc łącznie z centrum miasta, oscyluje w okolicy 4 tysięcy. Liczne restauracje, wypożyczalnie nart i szkółki narciarskie. Organizowane są tu liczne zawody w narciarstwie alpejskim. Warto dodać, że Duszniki i Zieleniec to nie tylko ośrodek narciarstwa zjazdowego, lecz również biegowego. W bezpośredniej okolicy miasta znajduje się niespełna 200 kilometrów utrzymywanych tras biegowych, w tym najnowocześniejszy obiekt biathlonowy w Polsce – Duszniki Arena, na którym m.in. w 2017 odbyły się IBU Mistrzostwa Europy w biathlonie.